Το κοιμητήριο (Για κουαρτέτο εγχόρδων)

Τώρα που η ξάστερη / νύχτα μονάχους / μας ηύρε απάντεχα, /και εκεί στους βράχους / σχίζεται η θάλασσα / σιγαλινά.Ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τον Μίκη Θεοδωράκη αποτέλεσε το ποίημα Η Τρελλή Μάννα (ή Το Κοιμητήριο) του Διονυσίου Σολωμού. Αρχής γενομένης από το Κοιμητήριο για χορωδία και ορχήστρα εγχόρδων (Αθήνα, 1945- Παρουσίαση στο συνέδριο της ΕΠΟΝ). Ο συνθέτης διασκεύασε το έργο για κουαρτέτο εγχόρδων ένα χρόνο αργότερα (1946). Επανήλθε το 1950 με νέα (ημιτελή)διασκευή για χορωδία και συμφωνική ορχήστρα, ενώ το 1956 συνέθεσε τη Σουίτα αρ.3 '(Η μάννα) για ορχήστρα, μικτή χορωδία και mezzo-soprano, μελοποιώντας το σύνολο του ποιήματος. Στο Κοιμητήριο ο συνθέτης χειρίζεται επιτυχώς την πλούσια εκφραστικότητα των εγχόρδων και η μουσική γλώσσα αλληλοδιαπλέκεται υφολογικά με τον λόγο του ποιητή. Το έργο έχει ελεγειακό χαρακτήρα και αποτελεί αισθητική διεύρυνση της βασικής πνευματικής σύλληψης της Συμφωνίας Νο. 1( 1945):<<ο τραγικός πεσιμισμό και ο ρομαντισμός συνδέονται μέσα από την εξέγερση και την επιθυμία για δράση>>. Βαθιά επηρεασμένος από τα γεγονότα της εποχής, ο Θεοδωράκης ταυτίζει το πνεύμα των Σολωμικών στίχων με τη δική του πραγματικότητα και δημιουργεί λυρική-θρηνητική ατμόσφαιρα πενθώντας όχι μόνον τους φίλους που χάθηκαν, αλλά και την ίδια του την πατρίδα.