Κατάσταση Πολιορκίας

«Η Μαρίνα έγραψε ένα ανυπέρβλητο σε ομορφιά, δύναμη και αλήθεια ποίημα. Κάθε λέξη, εικόνα, νόημα, μπηγόταν στη σάρκα μου. Με πονούσαν. Με ανακούφιζαν. Με λύτρωναν. Ήταν η φωνή μας. [...] Ήταν η οργή. Η πίκρα. Κι όμως ήταν η δύναμή μας.» (Μίκης Θεοδωράκης, Το Χρέος, τόμος 1, σ. 273-274). Το χειρόγραφο του ποιήματος, με αρχικό τίτλο Γ.Φ.Α. (Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ), παρέδωσε στον συνθέτη η Σύλβα Ακρίτα, συγκρατούμενη της Ρένας Χατζηδάκη (Μαρίνας). Η μελοποίηση του πρώτου μέρους έγινε στο Νοσοκομείο Φυλακών «Άγιος Παύλος» τον Νοέμβριο του 1967 στην Αθήνα. Η μελοποίηση του δεύτερου και τρίτου μέρους πραγματοποιήθηκε, μετά την προσωρινή αποφυλάκιση του Θεοδωράκη, τον Μάιο του 1968. Η «Κατάσταση Πολιορκίας» είναι το δεύτερο έργο, μετά τα «Επιφάνια – Αβέρωφ», που ο Θεοδωράκης εντάσσει στην κατηγορία τραγούδι -ποταμός. Η δραματική πυκνότητα των στίχων εντείνεται από την αέναη μελωδική γραμμή, κύρια στοιχεία της οποίας είναι η λιτότητα και η πολυρυθμία. Η μουσική, που συχνότατα υποτάσσεται στη δύναμη του λόγου της Μαρίνας, εμπνέεται από βυζαντινές πτώσεις και ρετσιτατίβα, με τα ρυθμικά σχήματα να αντιστοιχούν στους φυσικούς τονισμούς των συλλαβών.